Jeśli choroba rozpoczyna się między 13. a 18. rokiem życia (w okresie dojrzewania), określa się ją jako schizofrenię o wczesnym początku, natomiast gdy objawy wystąpią przed 13. rokiem życia (przed okresem pokwitania), mówi się o schizofrenii o bardzo wczesnym początku (schizofrenii dziecięcej).
Objawy schizofrenii
Schizofrenia zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, charakteryzuje się dużą różnorodnością objawów. U dzieci podobnie jak u dorosłych opisuje się:
- objawy pozytywne (wytwórcze), czyli doznania prowadzące do nieprawidłowej, fałszywej oceny rzeczywistości, to u dzieci przede wszystkim:omamy i urojenia,
- objawy negatywne, czyli osłabienie przeżywania, zmniejszenie aktywności, ubogość myśli i wypowiedzi. Można zaobserwować, że dziecko na przykład: jest spowolniałe psychoruchowo, wycofuje się z codziennych aktywności, wycofuje się z relacji z bliskimi i rówieśnikami, jest mało spontaniczne,
- dezorganizacja psychiczna – czyli stan chaosu i rozregulowania funkcji psychicznych. Dezorganizacja dotyczy:myślenia (dziecku trudno jest zrozumieć, co dzieje sie wokół niego); mowy; zachowań (np. dziecko wykonuje dziwaczne ruchy, gesty, grymasy),
- zaburzenia zdolności poznawczych (czyli umożliwiających „poznawanie”, uczenie się nowych rzeczy) – dziecko nie może się skoncentrować, łatwo się rozprasza, ma problemy z przypominaniem sobie (zdarzeń, osób itp.) oraz z zapamiętywaniem nowych informacji i faktów; może zapominać nawet o tym, co wydarzyło się w niedawno (godzinę wcześniej, poprzedniego dnia). Te problemy utrudniają mu zaplanowanie i przeprowadzenie złożonych aktywności (takich jak np.: „namaluję słoneczko i kwiatki, a gdy mama wróci, podaruję jej obrazek”). Ma również problemy w nauce,
- zaburzenia nastroju.
Dla schizofrenii dziecięcej charakterystyczne są również
- nasilony lęk, którego nie udaje się ukoić i który nie ma rzeczywistej przyczyny,
- bujne fantazje o dziwacznych treściach, czasem przerażających, agresywnych, makabrycznych,
- zaabsorbowanie dziecka wewnętrznymi przeżyciami, co sprawia, że nie zwraca ono uwagi na „świat zewnętrzny”,
- w schizofrenii dziecięcej mogą również występować natręctwa.